Burgemeester Mark Buijs over respectvol samenleven

De voorbereidingen voor de Week van Respect 2022 zijn in volle gang. Er zijn dit jaar 40 gemeenten aangehaakt als Respect Gemeente, die zich inzetten voor een respectvolle samenleving. Als initiator ondersteunt de Respect Foundation hen in het organiseren van hun eigen Week van Respect. Waarom besloten deze gemeenten aan te haken als Respect Gemeente? We gingen in gesprek met Mark Buijs, burgemeester van Respect Gemeente Oosterhout. Wat is zijn visie op respect en hoe ziet hij daar de rol van gemeenten in?

In 2021 is de gemeente Oosterhout aangesloten als Respect Gemeente. “Jullie hebben toen in een korte tijd een mooie en vooral ‘eigen’ Week van Respect neergezet. Hoe kijkt u daarop terug?”

“Ik moet zeggen, met grote dank aan de videomakers hebben we een mooie video kunnen maken waarin je ziet hoe ik van mijn huis naar het gemeentehuis loop. Bijna iedere dag wandel ik naar het gemeentehuis: er zwaait eens iemand, we maken een praatje. Zo wil ik laten zien dat ik burgemeester ben van iedereen. Niet mijn ambtsketen of een mooi kantoor maakt mij burgemeester, maar dat de bewoners mij zo zien en erkennen.

Ook schrijf ik iedere week een blog waarin ik vertel over mijn week. Daarin probeer ik over herkenbare dingen te schrijven. Zo schreef ik laatst dat mijn vrouw en ik 25 jaar zijn getrouwd, en dat ik – door een fout in de agenda – dat alsnog bijna had verstierd. De kern van mijn verhaal gaat over twee dingen: 1) je bouwt in 25 jaar aan een fundering en 2) mocht het toch bijna mis gaan, val je terug op de lagen die je in al die jaren samen hebt gebouwd.
Eigenlijk zoals ik de samenleving ook zie. Iedere dag bouwen we aan lagen, lagen waar we met z’n allen op terug kunnen vallen. Wanneer alles goed lijkt te gaan, lijkt het soms niet nodig om hier actief mee bezig te zijn. Maar juist dan is het belangrijk dat we dit wel doen. Juist omdat wanneer het minder goed gaat en er lagen afbreken, er genoeg is opgebouwd om op terug te vallen.”

“Hoe kunnen we als samenleving bouwen aan die lagen?”

“Nieuwsgierig zijn naar de ander, elkaar ontmoeten en elkaar écht zien. Zo organiseren wij ieder jaar een ‘Abraham en Sarah’ dag. We nodigen iedereen die dat jaar 50 is geworden uit om dit met elkaar te vieren. Ongeacht je achtergrond, inkomen, huidskleur, geloof. Al dat wat ons normaal van elkaar lijkt te scheiden is niet belangrijk. Iedereen wordt namelijk 50 jaar. Mensen die elkaar normaal nooit ontmoeten, hebben nu gelijk een overeenkomst. Iedereen is 50 geworden en dat vieren we. Het zijn andere hokjes die ons verbinden: menselijke hokjes, met menselijke verhalen. Zo leer je elkaar echt kennen en vallen vooroordelen weg. Als gemeente proberen we dit soort ontmoetingen te stimuleren. Verbinden is echt mijn dingetje. Daarom voegen we onder elke aanvraag toe: ‘wat doe jij om anderen te betrekken?’. En daarom is onze slogan ‘meer voor elkaar’, want dan krijg je ook méér voor elkaar.”

“Tijdens de Week van Respect inspireren en activeren we jongeren om zélf bij te dragen aan een respectvolle samenleving. Wat geeft u deze jongeren mee in het kader van respect?”

“Stel wat vaker een vraag. Ik stel voor dat je in ieder geval vijf vragen stelt wanneer je een nieuw iemand leert kennen. Het is belangrijk niet gelijk te zenden, maar écht geïnteresseerd te zijn in de ander. Alleen zo leer je de ander kennen en zijn beweegredenen te begrijpen. Al betekent dat niet dat je het met elkaar eens hoeft te zijn.

Onder mijn blog wordt wel eens negatief gereageerd, of mensen hebben een andere mening dan ik. Ik ben burgemeester van iedereen en ga dan graag met hen in gesprek. Bijvoorbeeld toen iemand zich negatief onder mijn blog uitliet over de corona maatregelen. Ik heb hem uitgenodigd op het gemeentehuis om met elkaar in gesprek te gaan. We hebben anderhalf 1,5 uur met elkaar gesproken. Hij vertelde zijn beweegredenen en ik die van mij. Respect houdt niet in dat je het met elkaar eens bent of alleen aardig bent wanneer je elkaar tegen komt. Het betekent ook dat je elkaar het beste wenst nadat je weer doorloopt. Op zo een moment wens ik iedereen toe om eens burgemeester te zijn, zodat de nadruk ligt op verbinden en niemand laten vallen.”

“Wat zou u tegen andere bestuurders willen zeggen?”

“Mijn advies naar andere burgemeesters, wethouders, maar ook naar jongeren is hetzelfde: zie elkaar, wees geïnteresseerd, stel vragen en deel een stukje van jezelf. Want dan kun je je herkennen in de ander als mens. Ook wanneer er op het eerste gezicht geen enkele overeenkomst lijkt te zijn; naast mens zijn, want dat zijn we allemaal.”